Szaty liturgiczne w różnych tradycjach chrześcijańskich
3 min read
Szaty liturgiczne w tradycji katolickiej
Kolor i rodzaj używanych szat liturgicznych stanowią ważną część symbolicznego języka kościoła katolickiego. Ich wybór jest ściśle określony przez przepisy liturgiczne i zależy od charakteru danego dnia liturgicznego. Najważniejszym elementem stroju liturgicznego jest alba, długa biała szata, symbolizująca czystość duszy. Ponad albą zakłada się stolę, długą wstęgę materiału z symbolem krzyża, której kolor zależy od okresu liturgicznego i charakteru święta.
Nie mniej ważne są takie elementy jak kapa, czyli krótka płaszcz, który jest używany przez biskupów i kapłanów podczas procesji, a także dalmatyka, szata wykorzystywana przez diakona podczas Mszy Świętej. Wielkością swoim bogactwem szaty liturgiczne zapewniają godne i uroczyste celebrowanie obrzędów kościoła.
Wschodnie tradycje chrześcijańskie
Wśród chrześcijan wschodnich, zwłaszcza tych należących do tradycji bizantyńskiej, szaty liturgiczne są bardziej kolorowe i bogato zdobione niż w tradycji zachodniej. Najważniejszą rolę odgrywa tutaj feloni, płaszcz liturgiczny o charakterystycznym kształcie, zdobiony licznymi krzyżami. Kolejnym szczególnym elementem jest epitrahil, rodzaj stole, który kapłan zakłada na szyję i nosi na obu ramionach. https://www.sacrum.pl/category/szaty-liturgiczne
W odróżnieniu od Kościoła katolickiego, w tradycjach wschodnich kapłani podczas liturgii noszą na głowie specjalne nakrycia, takie jak mitra dla biskupów, czy kamilawka dla kapłanów i diakonów. Szaty liturgiczne w tych tradycjach są nie tylko egzotyczne i piękne, ale także pełne symboliki.
Protestanckie stroje liturgiczne
W wielu tradycjach protestanckich, zwłaszcza tych o charakterze ewangelickim, używanie specjalnych szat liturgicznych jest mniej powszechne. Najczęściej pastorzy, duchowni i diakoni noszą czarne lub granatowe togi, zwykle bez dodatków. Niekiedy, stosuje się jednak stole, które podobnie jak w Kościele katolickim, zmieniają kolor w zależności od okresu liturgicznego.
Bardziej uroczyste szaty, takie jak togi czy ornaty, mogą być używane podczas szczególnych ceremonii, takich jak chrzty, śluby czy pogrzeby. Często jednak decyzja o ich użyciu zależy od indywidualnych preferencji duchownego lub tradycji danej wspólnoty.
Szaty liturgiczne w tradycji anglikańskiej
Kościół Anglikański, mimo iż ma korzenie protestanckie, zachował wiele elementów katolickiej tradycji liturgicznej, w tym także szaty liturgiczne. Tak jak w Kościele Katolickim, podstawowym elementem stroju liturgicznego jest alba, stole i ornat.
W Kościele Anglikańskim stosuje się także rozwiązanie pośrednie, czyli kazułę, którą kapłan nosi do stole, ale już bez alby. Ta różnorodność i elastyczność w kwestii stroju liturgicznego jest jedną z charakterystycznych cech tradycji anglikańskiej.
Znaczenie szat liturgicznych
Szaty liturgiczne w różnych tradycjach chrześcijańskich mają przede wszystkim charakter symboliczny. Wskazują na specjalną rolę osób, które je noszą – duchownych – jako posłańców i służebników Bożych. Podkreślają także uroczysty i święty charakter liturgii, która jest spotkaniem wiernych z Bogiem.
Poszczególne elementy stroju liturgicznego mają także swoje konkretne znaczenia. Na przykład:
- Alba, jako biała szata, symbolizuje czystość i niewinność,
- Stola jest znakiem służby kapłańskiej,
- Kolor stoli odzwierciedla charakter danego dnia liturgicznego (np. fioletowy w okresie Adwentu, czerwony na Wielki Piątek).
Czy chodzi więc o minimalizm protestancki, barokowe bogactwo tradycji katolickiej, czy egzotykę wschodnich obrządków, szaty liturgiczne są ważnym elementem kultu chrześcijańskiego, pozwalającym lepiej zrozumieć jego sens i ład.
